640. ĐẾN KIM LĂNG THĂM PHỤNG HOÀNG ĐÀI

Phượng hoàng cổ trấn, TQ

ĐĂNG KIM LĂNG PHỤNG HOÀNG ĐÀI

                           Lý Bạch

            Bài thơ này tương truyền Lý Bạch sáng tác sau khi đọc bài thơ của Thôi Hiệu đề ở Hoàng hạc lâu. Có người cho rằng vì ganh tài với họ Thôi mà thi tiên viết bài thơ này, cho nên câu chữ của “Đăng Kim Lăng Phụng hoàng đài” phảng phất màu của “Hoàng hạc lâu”. Thực hư thế nào cũng khó xác định. Có lẽ đây chỉ là giai thoại để cho chuyện thơ thêm đậm đà ý vị mà thôi. Căn bản nội dung tư tưởng của hai bài thơ có sự khác biệt. Nếu căn cứ vào văn bản thơ thì “Hoàng hạc lâu” ẩn chứa tấc lòng hoài nhớ quê hương của Thôi Hiệu, còn “Đăng Kim Lăng Phụng hoàng đài” lại thấm đẫm nỗi sầu trước triều đại đã mất, trước sự vắng bóng của người xưa trong sự biến thiên vũ trụ của Lý Bạch. Hai câu thơ cuối của bài thơ thể hiện rõ nội dung tư tưởng này.

            Nguyên tác:

登金陵鳳凰臺  

鳳凰臺上鳳凰遊，
鳳去臺空江自流。
吳宮花草埋幽徑，
晉代衣冠成古丘
三山半落青天外，
二水中分白鷺洲。
總為浮雲能蔽日，
長安不見使人愁。

 

        Phiên âm:

        Phụng hoàng đài thượng phụng hoàng du,

        Phụng khứ đài không giang tự lưu.

        Ngô cung hoa thảo mai u kính,

        Tấn đại y quan thành cổ khâu.

        Tam sơn bán lạc thanh thiên ngoại,

         Nhị thủy trung phân Bạch lộ châu.

        Tống vị phù vân năng tế nhật,

        Trường An bất kiến sử nhân sầu.

        Dịch nghĩa:

        Trên đài Phụng hoàng đã từ có phụng hoàng đến chơi

        Từ khi phụng bay mấy đài trơ lại, sông tự chảy trôi.

        Bên mé Ngô cung hoa cỏ mọc che lối đi âm u,

        Áo mũ quan lại đời Đông Tấn biến thành gò hoang.

        Ba ngọn núi nhỏ nhô lên nối liền trời xanh cao ngất,

        Bãi  Bạch lộ chia đôi dòng sông Tần Hoài.

        Mây trời trôi che khuất đi vầng mặt trời,

        Không thấy Trường An khiến lòng người sầu não.

        Chú thích:

        - Kim Lăng: Cũng gọi là Nam Kinh ở huyện Giang Ninh, Quảng Tô.

        - Phụng hoàng đài: đài ở góc tây nam Nam Kinh.

        - Ngô cung: nơi Tôn Quyền thời Tam quốc đóng quân.

        - Tấn đại: kinh đô triều Đông Tấn ở Kim Lăng.

        - Tam sơn: Núi có ba ngọn ở tây nam Kim Lăng.

        - Nhị thủy: hai nhánh sông Tần Hoài ở Kim Lăng.

       - Bạch lộ châu: tức là bãi Cò trắng ở sông Trương giang, tây nam thành Kim Lăng.

        - Trường An: kinh đô nhà Đường, nay ở huyện Trường An, tỉnh Thiểm Tây.

        Bản dich thơ:

        Phụng hoàng đài chim phụng về chơi,

        Phụng vắng đài trơ sông tự trôi.

        Hẻm tối cung Ngô hoa cỏ rậm,

        Gò hoang đời Tấn áo khăn vùi.

        Vươn cao ba núi trời xanh thẳm,

        Bạch lộ hai sông nước rẽ đôi.

        Mây phủ mặt trời khuất mất bóng,

        Trường An chẳng thấy não lòng ai.

        Hoàng Dục

        Đà Nẵng, 24-12-2020