642. LƯƠNG CHÂU TỪ I

      LƯƠNG CHÂU TỪ I

Thiên môn sơn-TQ

        Vương Hàn

Vương Hàn (687-735) tự Tử Vũ, người đất Tấn Dương (nay thuộc thành phố Thái Nguyên, tỉnh Sơn Tây). Ông đỗ tiến sĩ vào năm Cảnh Vân nguyên niên (710) đời Đường Duệ tôn. Ông được đề bạt giữ chức Huyện úy Xương Nhạc (nay thuộc thành phố Duy Phường, tỉnh Sơn Đông). Năm Khai Nguyên thứ 9 (721), ông làm Bí thư Chính tự, trông coi việc thư tịch.

Vương Hàn tính tình hào phóng phong lưu, trong nhà nhiều ngựa quý, có nuôi cả ban kỹ nhạc. Hàn thường khi uống rượu vui chơi vẫn tự sánh mình với bậc vương hầu, thành thử bị nhiều người đố kỵ. Cuộc đồi ông vì vậy lắm thăng trầm. Năm 726, bị đổi ra Tiên Châu (nay thuộc huyện Tây Phong tỉnh Liêu Ninh) chức Biệt là chức quan hữu danh vô thực. Sau đó ông lại bị biếm ra Đạo Châu (nay thuộc huyện Đạo, tỉnh Hồ Nam) làm Tư mã. Ông mất vào đời Đường Huyền tôn, lúc đang trên đường đến trấn nhậm Đạo Châu.

Tính tình và đường đời đã tạo nhiều cảm hứng cho Vương Hàn sáng tác thơ ca. Ông thuộc trường thơ Biên tái thời Thịnh Đường. Thơ ông cứng cỏi nhưng dạt dào tình cảm. Vương Hàn để lại 10 tập thơ, đến đời Tống thất lạc cả, nay chỉ còn lại 13 bài trong bộ “Toàn Đường thi”, trong đó, có 2 bài Lương Châu từ. Bài 1 được đời ngợi ca là một tuyệt phẩm. Dưới đây là bài số 1:

 Nguyên văn:

涼州詞其一  

葡萄美酒夜光杯，
欲飲琵琶馬上催。
醉臥沙場君莫笑，
古來征戰幾人回

Phiên âm:

Lương Châu từ

Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi

Dục ẩm tỳ bà mã thượng thôi

Túy ngọa sa trường quân mạc tiếu

Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi.

Dịch nghĩa

Bài từ làm ở Lương Châu

Rượu nho ngon đựng trong thứ chén ban đêm phát sáng

Muốn uống thì đã nghe tiếng tỳ bà trên lưng ngựa thúc giục

Có say nằm nơi sa trường (1) bạn cũng đừng cười

Vì xưa nay ra trận đâu được bao nhiêu người về.

Dịch ra thơ Đường luật

Trần Quang Trân:

Bồ đào rượu ngát chén lưu ly,

Toan nhắp, tỳ bà đã giục đi.

Say khướt sa trường anh chớ mỉa,

Xưa nay chinh chiến mấy ai về?

Khương Hữu Dụng:

Rượu đào chưa cạn chén lưu ly  
Toan uống lên yên giục tiếng tỳ  
Say mẹp sa trường xin chớ giễu  
Xưa nay ra trận mấy ai về.

Thu Tứ:

Rượu ngon chén quý mới kề môi 
Chửa nghiêng, đàn gẩy: kíp đi thôi  
Túy lúy nằm say, cười chi chứ

Quỷ Môn bước đã tới nơi rồi!

Hoàng Dục dịch:

                  I

Rượu đào chén quý rót đầy vơi

Muốn uống đàn giục lên ngựa thôi.

Say giữa sa trường anh chớ mỉa,

Xưa nay ra trận về bao người.

                 II

Bồ đào rượu quý chén lưu ly,

Muốn uống tỳ bà giục ngựa đi,

Say chốn sa trường anh chớ mỉa,

Xưa nay ra trận ít ai về.

Đà Nẵng, 12-2020