686. XUẤT TRẦN

XUẤT TRẦN

慧中上士陳嵩

Tuệ Trung thượng sĩ Trần Tung

Tuệ Trung Thượng sĩ Trần Tung (1230-1291) là một tôn thất nhà Trần. Ông đã từng tham chiến chống Nguyên Mông cùng em ruột là Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn. Ông không xuất gia chỉ nghiêng về tu tập thiền. Thầy của ông là Thiền sư Tiêu Dao đời Lý. Tuệ Trung Thượng sĩ là một thiền sư có tinh thần phá chấp triệt để, có trí tuệ linh mẫn nên đã đạt ngộ. Tác phẩm của ông để lại là bộ Thượng Sĩ Ngữ lục gồm 3 phần. Phần 1 tập hợp những bài giảng cho học trò. Phần 2 là 49 bài thơ thiền với nhiều thể loại. Phần 3 gồm: một bài Thượng sĩ hành trạng của Trần Nhân Tông, tám bài tán của tám thiền sư và bài bạt của Đỗ Khắc Chung.

Bài thơ Xuất trần thể hiện rõ tinh thần phá chấp, tinh thần buông bỏ của thiền sư Tuệ Trung thượng sĩ. Chính vì vậy khi dịch bài thơ, tiêu đề Xuất trần có nghĩa là ra khỏi bụi trần, tôi tạm dịch là Thoát tục.

Nguyên tác:

出塵  

曾為物慾役勞軀，
擺落塵囂世外遊。
撒手那邊超佛祖，
一回抖擻一回休。

Phiên âm:

XUẤT TRẦN

Tằng vi vật dục dịch lao khu,
Bãi lạc trần hiêu thế ngoại dụ.
Tán thủ ná biên siêu Phật tổ,
Nhất hồi đẩu tẩu nhất hồi hưu.

Dịch nghĩa:

THOÁT TỤC

Từng bị vật dục sai khiến làm mệt cái thân,
Thoát khỏi bụi trần ồn ào mà rong chơi ngoài cõi thế.
Buông tay sang bên kia, vượt qua Phật tổ,
Một lần gột rửa là mỗi lần nghỉ ngơi.

Dịch thơ:

THOÁT TỤC

Lụy vào vật dục mệt tâm thân,

Cõi thế rong chơi thoát bụi trần.

Vứt hết sang bờ quên Phật tổ,

Một lần buông bỏ một lần an.

            Hoàng Dục dịch

Nguồn: Thơ văn Lý Trần (tập II), NXB Khoa học xã hội, 1988