669. ĐỊA LÔ TỨC SỰ

Chùa Phổ Độ, Bảo Lộc

ĐỊA LÔ TỨC SỰ

玄光禪師
Huyền Quang thiền sư

Tịch mịch. Con người tịch mịch. Cõi thiền tịch mịch. Bài thơ tịch mịch. Câu thơ đầu tạo một cảm giác như vậy. Hóa ra cảm giác bị đánh lừa. Con người trong thơ không thắp thêm hương khi củi đã tàn không phải muốn giam mình trong không gian tịch mịch. Con người đang bận bịu đó thôi. Bận giải đáp mấy chương sách cho các chú sơn đồng. Giải đáp xong, tay ống thổi, tay mo nang, vừa thổi vừa quạt cho lửa lại bùng lên. Nhìn cảnh ấy, xin chớ cười, chớ thương hại ông sư già hậu đậu.

668. NHÂN SỰ ĐỀ CỨU LAN TỰ

Chùa Thiên Hưng, Bình Định

NHÂN SỰ ĐỀ CỨU LAN TỰ

玄光禪師

Huyền Quang thiền sư

Đây có thể xem là bài thơ tự vịnh. Nhà thơ thiền sư tự nhìn lại mình  khi được Đệ nhị Tổ sư dòng thiền Trúc Lâm là Pháp Loa truyền thừa vào năm 1330. Sư Huyền Quang trở thành vị Tổ thứ ba của dòng thiền Việt Nam này. Nhìn lại mình, sư thấy tự thẹn vì đức mỏng, nhận lãnh trách nhiệm nặng nề của thiền phái e khó làm tròn phận sự. Không khéo như sư Hàn, sư Thập ngày xưa đã khiến ông quan Lư Khâu Dận vừa bái lạy xong phải chạy trốn. Chi bằng theo bạn về núi, ngày tháng nhàn tâm giữa điệp trùng núi non.

Phải chăng đức khiêm cung của một bậc đạt nhân, bậc đại giác là đây.

667. DIÊN HỰU TỰ

Chùa Thiên Hưng, Bình Định

DIÊN HỰU TỰ

玄光禪師
Huyền Quang thiền sư

Bài thơ cảm tác trước vẻ đẹp và sự uy nghiêm của chùa Diên Hựu vào một đêm trăng yên tĩnh và lạnh gia. Đọc thoáng qua, cảm giác đây chỉ là một bài thơ tức cảnh, thuộc thể hứng. Trước không gian nhuốm màu thiền, nhà thơ thoảng nghe tiếng chuông chùa đang tàn. Bầu trời lung linh màu đỏ của là phong trong màu trăng gờn gợn như sóng. Nhìn xuống đáy hồ, hình ảnh những con rồng, cón cú,…đang bay hay uốn lượn trên nóc chùa in bóng xuống mặt hồ tưởng như chúng đang ngủ giữa tấm gương vuông lạnh giá. Hai ngọn tháp như hai bàn tay ngọc đứng song song trong đêm lạnh và thanh vắng.

666. MAI HOA

MAI HOA

玄光禪師
Huyền Quang thiền sư     

Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của hoa mai. Trong quan niệm của người xưa, “Tùng-Cúc-Trúc-Mai” là tứ quý, tượng trưng cho bốn đức tính hay cũng là phẩm chất của bậc chính nhân quân tử.  Trúc, tùng và mai chịu được sương giá tuyết lạnh nên gọi là Tuế Hàn Tam Hữu (Ba người bạn trong gió rét). Dù lạnh nhưng tùng trúc vẫn xanh tươi, mai vẫn nở hoa trắng muốt.  Riêng hoa mai là biểu tượng của mùa xuân. Dẫu thân và cành gầy guộc, cánh hoa mỏng manh, mùi hương dịu dàng, thanh khiết; nhưng sức sống mãnh liệt và kiêu dũng. Nhờ vậy hoa mai bất chấp gió tuyết mùa đông, vẫn bung nở bao cánh hoa vàng vào mùa xuân. Với các nhà Nho, hoa mai là tấm gương về sự hòa hợp giữa chữ Dũng và chữ Nhẫn. Với người đời, hoa mai biểu tượng cho sự hiển vinh, cao thượng.

665. CHU TRUNG

CHU TRUNG

玄光禪師
Huyền Quang thiền sư

Một buổi chiều muộn, bóng tối mịt mù vây bủa. Triều đang dâng nước khắp bốn bề. Bầu trời và dòng sông không còn lằn ranh nữa. Tất cả hài hòa. Trên nền cảnh ấy, một cánh chim âu trắng bay lẻ loi. Giữa dòng sông, một khách hải hổ đang chèo chiếc thuyền con ngang qua bờ lau lách gió xào xạc. Cảnh tịch mịch tưởng chừng buồn thê thiết. Nhưng không. Cái tịch mịch trong thơ là sự tĩnh lặng của cõi thiền. Chiếc thuyền lặng lẽ trôi. Cánh chim lặng lẽ bay. Trời nước cũng lặng lẽ nối liền. Tất cả tự nhiên như sự sống an nhiên chảy trôi vậy.

664. CHƯ TƯỚNG KỲ 3

Đình làng Kế Môn, Thừa Thiên Huế

CHƯ TƯỚNG KỲ 3

杜甫 

Đổ Phủ

Bài thơ được Thi Thánh Đỗ Phủ sáng tác năm 766. Đây là thời kỳ An Lộc Sơn nổi dậy. Nhà Đường suy yếu. Lạc Dương, kinh đô nhà Đường bị thiêu rụi. Đất nước bị chia năm xẻ bảy. Đất Kế Môn ban cho con cháu vua Đế Nghiêu nay ở đâu. Đất ban cho con cháu các quan lớn trong triều cũng vậy. Trong khi các quan lớn trong triều tìm đất lập ấp, xây dinh cơ cho con cháu thì binh sĩ ngoài mặt trận, nơi ải quan thiếu lương thực. Quân lính ngày một suy yếu. Trước thực trạng này, Tướng quốc Vương Tấn đưa ra chính sách cho binh lính cày cấy tự cung tự cấp lương thực là một kế sách hay.