538. BẠN VÀ TÔI

Họp mặt thường niên 2013

      Nguyễn Văn Sơn từ Mỹ về. Bằng hữu một thời Trung học Phan Châu Trinh Đà Nẵng khóa 1964-1971 lại quây quần bên nhau. Lần này, quán nào chúng ta thường ngồi không phải là Faifo nữa mà là Sóng Xanh 2. Quán có nghĩa gì đâu! Ý nghĩa là ta ngồi với ai? Xin đừng bắt bẻ. Vậy thì trái với đạo lí của nhân dân qua câu: Tình thương quán cũng như nhà/ Lều tranh có nghĩa hơn tòa ngói cao (Ca dao). Tôi có nói gì đâu. Nào ai dám đao to búa lớn bàn chuyện to tát ở đây. Tôi đang nói trong hoàn cảnh bằng hữu chi giao của một thời đã sống và đáng sống dưới mái trường xưa.

      Vui hội ngộ. Chén bạn chén tôi. Ồn ào một chút, quá trớn một chút. Chả sao! Sao có thể im lặng trong khoảnh khắc này. Ai cũng thế thôi. Nỗi buồn quẳng đi hay để lại sau lưng vì niềm vui gặp gỡ. Những khuôn mặt cũ như mới ra, tươi khỏe hơn, bởi lúc này chỉ có bạn và tôi.

      Đang vui, ở nhóm bạn có tôi, Sơn cụng li với Hòa và trách bạn mình sao lại có thể viết trên facebook điều không hay như thế về họp mặt thường niên của chúng ta. Còn gặp nhau, nhìn bạn mình thấy ai cũng khỏe là vui rồi. Những gì khác hãy vứt vào sọt rác thời gian. Hòa không biện minh, không giải thích chỉ khẳng định đó là thái độ của chính mình và sẵn sàng chịu trách nhiệm. Sợ không khí vui tươi không còn thuần chất nữa, tôi muốn cắt ngang. Chưa kịp nói, Doãn Minh đã hớt lời. Minh bảo họp mặt thường niên nên thay đổi, phải có thầy có trò cho hợp cái lẽ đời hơn. Anh Việt góp ý, những năm đầu thầy trò bên nhau nghĩa tình đầm ấm biết bao nhiêu. Sao lại không thể như những lần họp mặt đầu tiên của khóa.

      Nghe các bạn nói, tôi vui buồn lẫn lộn. Vui vì đã có những ý nghĩ có phần giống mình. Buồn vì cuộc họp mặt thường niên bị đơn điệu hóa, chỉ là một “cuộc vui ngắn chẳng tày gang” bên li bia. Tất nhiên, không ai phủ nhận đó cũng là tình, là nghĩa, là niềm vui gặp gỡ, là sự quan tâm lẫn nhau. Không thế sao các bạn luôn tìm về. Nguyễn Mạnh Hoằng, Hồ Hả ở Huế năm nào cũng có mặt. Bùi Mật ở Thăng Bình Quảng Nam cũng bươn bả ra. Trong tâm trạng ấy, tôi chỉ gòn gọn, nên hiểu Hòa nói trong hoàn cảnh nào. Ý của bạn ấy rất đáng quý, chỉ có cách nói thẳng đuồn đuột nên khó nghe thôi. Mình cũng rất mong những cuộc họp mặt tới, cách tổ chức mới hơn, các thầy cô giáo của chúng ta sẽ có mặt. Không có trường Trung học Phan Châu Trinh sẽ không có những cuộc hội ngộ thắm tình đồng môn như thế này. Và không có các thầy cô thì làm sao có một mái trường, có những học trò… có bạn và tôi.

      Câu chuyện của một nhóm nhỏ, nói cũng không lớn tiếng rồi cũng xếp lại, tránh sang một bên, nhường chỗ cho cuộc vui. Tôi cũng như bạn nâng li mừng Sơn về, bạn đến. Ai cũng khỏe, cũng yêu sống. Nhưng trong tôi hình như có khoảng lặng. Lúc ấy tôi bỗng nhớ về tôi,  một người thầy giáo, nhớ về chuyện thi vấn đáp khi vào Đại học Sư phạm Huế của tôi.

      Sau khi đỗ thi viết, những thí sinh chúng tôi vào thi vấn đáp. Hỏi vấn đáp là Giáo sư Đoàn Khoách. Tôi “may mắn” được lên đầu tiên. Lật giở và đọc ba tờ thành tích biểu của ba năm học Trung học đệ nhị cấp của tôi, thầy hỏi:

      - Lớp đệ nhị, anh học Việt văn với thầy Nguyễn Đình Trọng à? Anh có biết Nguyễn Đình Trọng là ai không?

      Nghe câu hỏi có vấn đề, tôi đực người ra mấy giây, rồi bắt đầu tuôn những gì tôi biết về thầy giáo Việt văn của tôi. Nào là thầy là cựu học sinh trường Trung học Trần Quý Cáp Hội An. Nào thầy sinh hoạt và viết trong nhóm Việt của Đại học sư Phạm. Nào là thầy ra trường đỗ đầu ban Việt Hán. Nào là thầy là nhà thơ có bút danh Đông Trình…

      Giáo sư Đoàn Khách chăm chú nghe. Đến chuyện nhà thơ Đông Trình, thầy yêu cầu đọc vài câu thơ. Tôi xin Giáo sư đọc những câu thơ thích thôi. Được sự đồng ý, tôi tuôn. Nào là: Lòng ta xin làm con tàu/ xuôi em một trạm cho sầu nặng mang. Nào là: Ta tráng sĩ hề lòng không mềm bằng kiếm/ Đầu Tần Vương và môi hồng Ngu Cơ. Nào là…  

        Giáo sư gật đầu và chuyển sang câu hỏi khác.

      Sau khi đã là sinh viên Ban Việt Hán, trường Đại học Sư phạm Huế, tôi được học và thân cận với Giáo sư Đoàn Khoách. Một lần đến nhà thầy ở đường Nguyễn Tri Phương, khi trò chuyện, thầy bảo: Nếu trong lần thi vấn đáp, em không nói được Nguyễn Đình Trọng là ai thì sẽ bị đánh trượt. Bởi đơn giản, muốn làm thầy giáo dạy Việt văn mà chẳng biết thầy dạy Việt văn của mình là ai thì làm sao xứng đáng làm thầy dạy văn!

        Nhớ chuyện cũ rồi băn khoăn. Tôi là thầy giáo từng được học sinh của mình mời mỗi khi các em họp mặt. Thế thì... sao tôi có thể họp mặt thường niên với bạn học xưa mà không có những thầy cô giáo cũ của tôi.

       - Nào hai hàng bằng hữu, dzô!... Tiếng Trần Thành sang sảng và tếu táo làm tôi giật mình. Tôi vội vàng nâng li… Và: Dzô!...

        Hoàng Dục

        28-4-2014

        ______