656. TRÚ MIÊN

Cổng Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã

TRÚ MIÊN

玄光禪師
Huyền Quang thiền sư

Bài thơ toát lên tinh thần tự tại. Con người sống hài hòa với thiên nhiên, không âu lo, không tính toán thiệt hơn. Sống theo nhịp đập của tự nhiên. Không cưỡng cầu, không chấp ngã. Đặc biệt câu khai như mở ra một lớp nghĩa đúng với tinh thần thiền tông. Các thiền sư luôn tâm niệm: “Nhất nhật bất tác, nhất nhật bất thực” (一日不作一日不食), một thanh quy  của Tu viện Tùng Lâm do Thiền sư Bách Trượng Hoài Hải đời Đường lập nên. Câu này có nhiều cách hiểu. Có nhà Phật học bảo: Người hành thiền luôn ý thức không ăn cơm của Phật một cách lãng phí. Lại có thức giả bình: Đây là triết lý tự nhiên về hoạt động tích cực trong đời sống của con người. Cũng có người hiểu đạo cắt nghĩa: Người hành thiền tuy không xem trọng những gì thuộc về hình tướng vì biết đó đều là giả tạo, nhưng không phải vì vậy mà trở nên buông thả, dễ dãi đối với mọi sinh hoạt của thân tứ đại này.

            Cách hiểu nào cũng hợp lý. Thiết nghĩ đây không chỉ là thiền quy dành cho người hành thiền mà còn là kim chỉ nam, là đạo lý của con người sống giữa đời thường nữa.

Nguyên tác:

晝眠
祖父田園任自鋤， 
千青盤屈繞吾盧。 
木犀窗外千鳩寂， 
一枕清風晝夢餘。 

Phiên âm:

TRÚ MIÊN
Tổ phụ điền viên nhậm tự sừ,

Thiên thanh bàn khuất nhiễu ngô lư.  

Mộc tê song ngoại thiên cưu tịch,   

Nhất chẩm thanh phong trú mộng dư.                       

Dịch nghĩa:
NGỦ NGÀY
Ruộng vườn của cha ông, mặc sức tự cày cấy, 
Ngàn cây xanh quanh co, vấn vít quanh nhà ta. 
Trên cây quế ngoài cửa sổ, ngàn con chim cưu vắng tiếng, 
Một chiếc gối trong gió mát, giấc mộng ban ngày chưa tàn.

Dịch thơ: 

NGỦ NGÀY

Ruộng của ông cha tự cấy cày,

Quanh nhà xanh ngắt cả ngàn cây.

Chim cưu lặng tiếng ngoài cây quế,

Gió mát gối êm giấc ngủ ngày.

Hoàng Dục dịch

Đà Nẵng, 1-2021

_______________