613. THU HOÀI BÁT THỦ

            

           

Làng Kế Môn

THU HOÀI BÁT THỦ
(Dụng Đỗ Lăng Thu hứng bát thủ chi vận)
NỖI NHỚ MÙA THU THỨ BA

Nguyễn Lộ Trạch

Bài thơ này bộc lộ thế giới tâm hồn của nhà thơ trước vân nước suy vong. Đau lòng vì chẳng có kế sách nào hơn nữa để cứu nước, ông một mình bên song vắng đọc bài phú Thức Vy. Ông đã dâng vua sách lược chống giặc, canh tân đất nước, nhưng triều đình lấy hòa nghị làm quốc sách. Đó là sai lầm nghiêm trọng. Cho nên có mười vạn tinh binh vẫn nước mất mà thôi.

        Phiên âm:

Thương tâm vô kế vãn tà huy,                        

Nhẫn hướng song tiền phú Thức vi.               

Cấn Nhạc tân dư hoa thặng lệ,

Ô, Y trần hậu yến cô phi.

Long xà dược thạch biên trù thiết,

Đàn điếm binh xa quốc kế vi.

Thập vạn kiếm hành chỉ thủ tiếu,

Quân khan thu thảo mãn thành phì.

        Dịch nghĩa:

        Đau lòng không có cách kéo ánh nắng tà,

        Đành đến trước cửa sổ ngâm bài thơ Thức vi.

        Trên núi Cấn, Nhạc, còn lại sau khi bị đốt, hoa chứa chan nước mắt,

        Trong ngõ Ô Y, sau cơn gió bụi, chim én bay lẻ loi.

        Sách lược phòng biên đã tâu bày là rất thiết thực,

        Những kế mưu giữ nước ở  bằng hòa hội lại phạm sai lầm.

        Mười vạn tay kiếm cầm ngang chỉ chuốc lấy chê cười,

        Bác xem kìa: cỏ thu mọc rậm đầy thành.

        Dịch thơ:

        Lòng đau không thể níu tà huy

        Song vắng một mình đọc Thức vy

        Cấn Nhạc lửa tàn hoa đẫm lệ

        Ô, Y gió bụi én sầu bi

        Biên phòng mưu kế tâu trình rõ

        Giữ nước hội hòa sách lược nguy

        Mười  vạn tay gươm không được việc

        Bác xem thành quách cỏ xanh rì.

                            Hoàng Dục dịch