Một buổi tối,
bà và cháu cùng đi hóng mát trở về. Vừa bước vào nhà, đứa cháu reo lên,
mặt rạng rỡ: Ông ngoại ơi, bà ngoại chở Bin đi nhiều chỗ lắm, ra tận
đường Nguyễn Tất Thành, mát ơi là mát. Mình hỏi bà xã có đúng thế không,
bà bảo đúng. Quay về phía thằng cháu, mình đùa: Thế cu Bin có đem gió
biển về cho ông ngoại không? - Không có, gió làm sao mà đem về được,
cái
ông ngoại ni, cu Bin trố mắt lên. Cả bà xã và mình cùng phá lên cười.
Bỗng nhiên, bà xã hỏi: Anh nói xem "nam đế cư" nằm ở bài thơ nào? Rất
ngạc nhiên, mình bảo: Đi hóng mát về phải kể chuyện trời biển bao la,
gió thổi vi vu, nắng chiều nhạt vàng,... sao lại đem cái băn khoăn ở đâu
đâu về vậy. Mà... tại sao lại hỏi thế? Bà xã bảo: thì ngang qua Nguyễn
Tất Thành, thấy tên một quán nhậu là "Nam đế cư" có gì đó ngồ ngộ nhưng
rất quen, hình như là cụm từ ấy nằm ở một bài thơ thì phải, nhưng không
nhớ rõ là bài thơ nào? Vậy à, cái tên quán hay đấy. Thằng cha chủ quán
nếu không là nhà thơ, thì cũng là người thích văn-sử. "Nam đế cư" là cụm
từ trong câu: "Nam quốc sơn hà Nam đế cư" của bài thơ "Thần" hay còn
gọi là "Thoái lỗ thi" của Lý Thường Kiệt.Bà xã lại à lên rõ to và chép
miệng : Hèn gì... có thế mà nhớ không ra!
Chuyện tưởng chỉ có
thế và chấm hết ở đó. Ai ngờ, với mình nó lại ám ảnh. Mình bỗng nhớ lại
ngày xưa ra Hà Nội. Trước khi khởi hành, một anh bạn dặn dò: "Nhớ đừng
ăn thịt chó, ở Hà Nội toàn thịt chó giả - đúng với cái tên "giả cầy".
Ông nên kêu một dĩa dê tái với một vại bia hơi là chắc bắp". Mấy ngày ở
Hà Nội, chiều chiều ra đường Thanh Niên, thả bộ ngắm Hồ Tây. Một anh
bạn rủ lên Nhật Tân làm một vài ve. Nhớ lời bạn ở Đà Nẵng dặn mình trùng
trình, nhưng rồi cũng đi cho bạn vui. Khi lên Nhật Tân, mình thấy cơ
man nào là quán thịt chó với những cái tên khá quen thuộc mà mình đã
từng gặp ở Đà Nẵng, Huế,... Nào là "Thịt cầy bảy món", "Cầy tơ", "Mộc
tồn", Đây cầy tơ",... Giữa những cái tên quen thuộc ấy, bỗng nổi lên một
cái tên lạ : "Treo đầu dê..." ở dưới dòng chữ có vẻ cái đầu chó. Cái
tên quả là trí tuệ và rất thanh tao. Chủ nhân hẳn là người có óc hài
hước và biết lấy cái thanh để che đậy cái không được thanh cho lắm.
Còn bây giờ mình lại bị cái tên quán nhậu : "Nam đế cư" gây cười và
lòng vòng cắt nghĩa nó. Mình nghĩ tay chủ quán này cũng "sành điệu" và
tếu táo đây. Đặt tên quán như thế có rất nhiều hàm ý, tay này chắc cũng
không phải người cạn như cái vỏ trìa. Thế là mình âm thầm giải mã tên
quán.
- Xưa nay, các quán nhậu, tùy theo tính chất, giá cả mà
phân ra tên loại sang và tên loại bình dân. Chẳng hạn tên quán sang
trọng như "Phú Mỹ Hưng", "Kiến Tửu quán", "For you",... Còn quán bình
dân thì mang tên: "Hai Lúa", "Hai Cử", "Sáu Cường",...
- Có
khi, tên quán thể hiện cá tính, biểu hiện cái Tôi của chủ nhân như "Năm
Đào", "Chín Đích", "Bé Tí", "Hùng Mập", "Mười Thập",...
- Có tên quán mang dấu ấn địa phương như "Phố Núi", "Phố Biển", Cù Lao Chàm", Hoàng Sa", "Trường Sa",...
Nhưng xem ra "Nam đế cư" thì không giống ai và không ai giống nó. Mình
thử căn cứ vào tiếng Việt chứ không phải chữ Hán để phán đoán, nhưng
không biết nghĩa nó ra sao, ý tứ ông chủ quán thế nào.
- Nếu đứng về phía chủ nhân, tên quán khẳng định ông ta là một ông vua người Việt Nam đang cai trị ở quán này;
- Nếu từ phương diện chất làm say người thì "Nam đế cư" là quán này là
nơi rượu gạo Việt Nam đang có mặt. Có nghĩa là đặc sản của quán này là
Rugovina.
- Xét về khách nhậu thì nghĩa của cụm từ "Nam đế cư"
có thể là đây là nơi chỉ dành cho những thượng đế người Việt Nam. Với ý
nghĩa này, xem ra ông chủ rất mến khách, những vị khách da vàng mũi tẹt.
Chủ quán như thế là có tinh thần cộng đồng, "bầu ơi thương lấy bí cùng"
và thực hiện triệt để câu : "Người Việt Nam dùng hàng Việt Nam".
- Xét với tư cách của một công dân thì chủ quán đặt tên như vậy là có ý
tứ. Quán này nằm ở trên đất Nam, trông ra biển Đông, đây là không phận,
hải phận và lãnh thổ của người nước Nam, nơi người Việt Nam làm chủ. Đó
là lịch sử và là lòng dân, không ai có thể thay đổi được.
Mải
suy nghĩ nên giật mình khi bà xã gọi ăn cơm. Ôi hơn bảy giờ tối rồi à.
Xếp lại sách vở mà lòng cộm lên một nỗi tiếc. Tiếc quá, dạo này không
còn nhậu la đà nữa, nếu không cũng ghé đến quán "Nam đế cư" để làm
thượng đế ngất ngưởng trong chiều cho mát trời ông địa. Và lâng lâng một
tí, mình sẽ trông ra Hoàng Sa và Trường Sa mà vỗ đùi, ư ử ngâm:
Nam quốc sơn hà Nam đế cư, Tiệt nhiên định phận tại thiên thư.
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm, Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư. HD, 18-6-2012
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét